Επιστολή-SOS από 44 Ευρωβουλευτές για την Ενίσχυση των Ευρωπαϊκών Συνόρων: Πρωτοβουλία της Αφροδίτης Λατινοπούλου υπό το Βάρος της Λαθρομετανάστευσης

 Του Μίλτου Παπαδημητρίου

Υπό το ασφυκτικό βάρος της συνεχιζόμενης και αυξανόμενης πίεσης που ασκείται στις ευρωπαϊκές συνοριακές περιφέρειες από τις αδιάκοπες ροές λαθρομεταναστών, μια συντονισμένη και δυναμική πρωτοβουλία αναλαμβάνεται από την Πρόεδρο της «ΦΩΝΗΣ ΛΟΓΙΚΗΣ» και Ευρωβουλευτή, Αφροδίτη Λατινοπούλου. Με μια κίνηση που αναδεικνύει την ευρύτατη ανησυχία για το φαινόμενο, 44 Ευρωβουλευτές από 13 διαφορετικές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προερχόμενοι από τέσσερις διακριτές πολιτικές ομάδες που συγκροτούν την πλειοψηφία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (Patriots for Europe, Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, ECR, ESN), συνυπογράφουν και αποστέλλουν επείγουσα επιστολή στον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις, κ. Raffaele Fitto. Το κοινό αίτημα που διατυπώνεται με εμφατικό τρόπο είναι η άμεση κινητοποίηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ουσιαστική στήριξη των περιοχών αυτών που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης των μεταναστευτικών πιέσεων.

Η κατάσταση στις χώρες που αποτελούν πύλες εισόδου στην Ευρώπη, όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Ισπανία, η Βουλγαρία, η Κύπρος και η Πολωνία, περιγράφεται στην επιστολή ως εξαιρετικά κρίσιμη. Οι πιέσεις που δέχονται οι υποδομές και οι τοπικές κοινωνίες είναι πλέον αφόρητες. Ειδικότερα για την Ελλάδα, τα νησιά του Αιγαίου πελάγους, που αποτελούν διαχρονικά ένα από τα κύρια σημεία εισόδου λαθρομεταναστών στην Ευρώπη, καταγράφουν κατά μέσο όρο 1.000 νέες αφίξεις κάθε εβδομάδα. Ο αριθμός αυτός, σε συνδυασμό με τον ήδη υπερκορεσμένο χαρακτήρα των υφιστάμενων δομών φιλοξενίας, έχει οδηγήσει σε μια εκρηκτική κατάσταση, όπου οι δυνατότητες των τοπικών κοινωνιών να ανταποκριθούν στις αυξημένες ανάγκες έχουν προ πολλού εξαντληθεί.

Η «ΦΩΝΗ ΛΟΓΙΚΗΣ», μέσω της πρωτοβουλίας της Ευρωβουλευτή Αφροδίτης Λατινοπούλου, θέτει με σαφήνεια στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή το επιτακτικό αίτημα για εξασφάλιση στοχευμένης και ουσιαστικής χρηματοδότησης προς τις περιφέρειες αυτές. Ο κύριος στόχος της ζητούμενης ενίσχυσης είναι διττός: αφενός η ενίσχυση της φύλαξης των εξωτερικών συνόρων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθιστώντας τα πιο αποτελεσματικά στην αποτροπή της παράνομης εισόδου, και αφετέρου η ουσιαστική προστασία των τοπικών κοινωνιών που επωμίζονται δυσανάλογο βάρος και υφίστανται τις αρνητικές συνέπειες της ανεξέλεγκτης λαθρομετανάστευσης.

Η σημασία της πρωτοβουλίας αυτής έγκειται όχι μόνο στην ανάδειξη της κρισιμότητας της κατάστασης, αλλά και στην ευρεία διακομματική και διακρατική υποστήριξη που συγκεντρώνει. Η συμμετοχή 44 Ευρωβουλευτών από διαφορετικές πολιτικές οικογένειες και 13 κράτη μέλη καταδεικνύει ότι το ζήτημα της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών και της στήριξης των συνοριακών περιφερειών αποτελεί πλέον ένα κοινό ευρωπαϊκό πρόβλημα που απαιτεί άμεση και συντονισμένη δράση.

Ακολουθεί αναλυτικά το πλήρες κείμενο της επιστολής που εστάλη στον Εκτελεστικό Αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Raffaele Fitto:

Υπόψιν:

κ. Raffaele Fitto

Εκτελεστικού Αντιπροέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Συνοχή και τις Μεταρρυθμίσεις

Βρυξέλλες, 14 Απριλίου 2025

Θέμα: Περισσότερα κονδύλια για τις περιφέρειες που βρίσκονται κοντά στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ

Αξιότιμε Επίτροπε,

Σας γράφουμε με την παρούσα επιστολή για να επισημάνουμε με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο τη ζωτική σημασία της ουσιαστικής στήριξης των περιφερειών της Ευρωπαϊκής Ένωσης που αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου για παράνομους μετανάστες, αιτούντες άσυλο και γενικότερα για ανθρώπους που φθάνουν στην επικράτεια της ΕΕ από χώρες εκτός των συνόρων της.

Δεδομένου ότι αυτές οι περιφέρειες επωμίζονται ένα δυσανάλογα μεγάλο βάρος στη διαχείριση των συνεχώς αυξανόμενων μεταναστευτικών ροών, θεωρούμε υψίστης σημασίας να υποστηριχθούν επαρκώς από την Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειμένου να μπορέσουν να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις πολλαπλές και σύνθετες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν καθημερινά.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής (Frontex), κατά το έτος 2023, η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέγραψε περισσότερες από 330.000 παράνομες διελεύσεις των εξωτερικών της συνόρων. Αυτός ο αριθμός σηματοδοτεί μια ιδιαίτερα σημαντική αύξηση σε σύγκριση με τα αντίστοιχα στοιχεία των προηγούμενων ετών, γεγονός που υπογραμμίζει την κλιμάκωση της μεταναστευτικής πίεσης. Παρά τη μείωση που καταγράφηκε στις παράνομες διελεύσεις κατά το τρέχον έτος 2024, είναι υψίστης σημασίας να αναγνωρίσουμε ότι πίσω από τους ψυχρούς αριθμούς των στατιστικών στοιχείων βρίσκεται η σύνθετη και συχνά σκληρή πραγματικότητα των ακανόνιστων μεταναστευτικών ροών, με τις τεράστιες κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις που αυτές συνεπάγονται για τις περιοχές πρώτης υποδοχής. Η συντριπτική πλειονότητα αυτών των παράνομων διελεύσεων πραγματοποιήθηκε μέσω των διαφόρων μεσογειακών διαδρομών (ανατολική, δυτική και κεντρική Μεσόγειος), με την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πολωνία να αναδεικνύονται ως τα κύρια σημεία εισόδου των μεταναστευτικών ροών στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Η Ελλάδα, και ειδικότερα τα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, όπως η Λέσβος, η Χίος και η Σάμος, έχει πληγεί ιδιαίτερα και με συστηματικό τρόπο από τις μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και κυρίως από τις επιπτώσεις της συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας που τέθηκε σε ισχύ το 2016. Είναι ενδεικτικό ότι κατά τη διάρκεια του 2023, τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου ανέφεραν κατά μέσο όρο 1.000 νέες αφίξεις λαθρομεταναστών κάθε εβδομάδα. Μια παρόμοια, αν και διαφορετικής γεωγραφικής προέλευσης, κατάσταση επικρατεί και στο Μπιάλιστοκ, την πλησιέστερη μεγάλη πόλη στα ανατολικά σύνορα της Πολωνίας με τη Λευκορωσία, μια περιοχή που βρέθηκε στο επίκεντρο των μεταναστευτικών κρίσεων κατά την περίοδο 2021-2024. Στην Ισπανία, ένα ακόμη βασικό σημείο εισόδου, τα Κανάρια Νησιά και ειδικότερα το νησί της Τενερίφης, αντιμετώπισαν σημαντικά αυξημένες μεταναστευτικές ροές που προέρχονται από την αφρικανική ήπειρο, ιδίως κατά τη διάρκεια του 2024. Οι εγκαταστάσεις υποδοχής στην Τενερίφη δοκιμάζονται σκληρά λόγω της συνεχιζόμενης άφιξης παράνομων μεταναστών μέσω θαλάσσης. Η ίδια ακριβώς κατάσταση επικρατεί και στην Ιταλία, με την εμβληματική περίπτωση της Λαμπεντούζα, ενός μικρού νησιού που βρίσκεται στα ανοιχτά των ακτών της Σικελίας και το οποίο αποτελεί εδώ και μακρύ χρονικό διάστημα μια από τις κύριες πύλες εισόδου για τους παράνομους μετανάστες που επιχειρούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο Θάλασσα από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Ο υπερπληθυσμός στα κέντρα υποδοχής της Λαμπεντούζας έχει αποτελέσει ένα επαναλαμβανόμενο και οξύ πρόβλημα, ειδικά καθώς οι ακανόνιστες αφίξεις συνεχίστηκαν με αμείωτη ένταση και κατά τη διάρκεια του 2024.

Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει λάβει ορισμένα μέτρα που αποσκοπούν στην ενίσχυση της αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών μελών και στην εφαρμογή μηχανισμών μετεγκατάστασης (όπως για παράδειγμα τα προγράμματα μετεγκατάστασης που υλοποιήθηκαν κατά τα έτη 2020 και 2021), οι προσπάθειες αυτές αποδεικνύονται συχνά ανεπαρκείς για να αντιμετωπίσουν την πραγματική έκταση του προβλήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό των αιτούντων άσυλο τελικά εγκαταλείπει τις περιοχές πρώτης γραμμής, ιδίως σε χώρες όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, αφήνοντας τις τοπικές κοινότητες σε μια διαρκή κατάσταση υπερφόρτωσης και αυξημένων πιέσεων. Οι περιφέρειες όπως η Σικελία, η Καλαβρία, τα Κανάρια Νησιά, η Κύπρος, η περιοχή του Μπιάλιστοκ και τα νησιά του Αιγαίου αντιμετωπίζουν σοβαρές οικονομικές προκλήσεις που απορρέουν από το σημαντικό κόστος παροχής υπηρεσιών υποδοχής και ένταξης των μεταναστών. Το οικονομικό αυτό βάρος συχνά υπερβαίνει κατά πολύ τους περιορισμένους πόρους που διατίθενται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, οδηγώντας σε σημαντικές οικονομικές πιέσεις σε τοπικό επίπεδο και υπονομεύοντας την κοινωνική συνοχή. Επιπλέον, πολλές από αυτές τις περιοχές εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα υπερπληθυσμού στα κέντρα υποδοχής και μια δραματική επιβάρυνση των τοπικών δημόσιων υπηρεσιών, όπως η υγεία και η εκπαίδευση.

Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να διασφαλίσει:

• Αυξημένη και στοχευμένη πρόσβαση σε ευρωπαϊκά κονδύλια για τις περιφέρειες που αποτελούν τις κύριες πύλες εισόδου των μεταναστευτικών ροών, προκειμένου να ενισχύσουν ουσιαστικά τα συστήματα υποδοχής αιτούντων άσυλο, τις πολιτικές ένταξης και τις δομές διαχείρισης των εξωτερικών συνόρων.
• Πρόσθετη και έκτακτη στήριξη για τις περιφέρειες που αντιμετωπίζουν έναν δυσανάλογα υψηλό αριθμό αφίξεων μεταναστών, αναγνωρίζοντας την εξαιρετικά δύσκολη κατάσταση στην οποία έχουν περιέλθει.
• Τεχνική και οικονομική βοήθεια προς τις τοπικές αρχές για τη βελτίωση των συνθηκών υποδοχής και τη διασφάλιση της παροχής επαρκών και ποιοτικών υπηρεσιών τόσο προς τους μετανάστες όσο και προς τις τοπικές κοινότητες που φιλοξενούν αυτούς τους ανθρώπους.

Λαμβάνοντας υπόψη την κρισιμότητα της κατάστασης, καλούμε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να προβεί στις ακόλουθες άμεσες ενέργειες:

• Να παράσχει στοχευμένη και απρόσκοπτη πρόσβαση σε ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα για τις συγκεκριμένες περιφέρειες που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της διαχείρισης των μεταναστευτικών ροών, με σκοπό την ουσιαστική ενίσχυση της ικανότητάς τους στην υποδοχή και την παροχή στήριξης στους μετανάστες.
• Να εξασφαλίσει ότι οι περιφέρειες αυτές θα έχουν τους απαραίτητους πόρους για να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις αυξημένες υποχρεώσεις τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την αποφυγή περαιτέρω επιβάρυνσης των τοπικών κοινωνιών.
• Να συμβάλει ενεργά στην ευρύτερη επίτευξη των θεμελιωδών στόχων της αλληλεγγύης, της σταθερότητας και της κοινής ευθύνης εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αναγνωρίζοντας ότι η διαχείριση των μεταναστευτικών προκλήσεων αποτελεί ένα συλλογικό ευρωπαϊκό ζήτημα.

Εκφράζουμε την ειλικρινή μας πεποίθηση ότι η Επιτροπή θα εξετάσει με τη δέουσα σοβαρότητα τις ιδιαίτερες και επείγουσες ανάγκες των περιφερειών που βρίσκονται κοντά στα εξωτερικά σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα προβεί στην παροχή επιπλέον και στοχευμένης χρηματοδότησης προς αυτές τις περιοχές, οι οποίες διαδραματίζουν έναν καίριο και αναντικατάστατο ρόλο στη διαχείριση της μετανάστευσης και στην προστασία της ευρύτερης Ένωσής μας.

Με βαθύ σεβασμό,

1. Αφροδίτη ΛΑΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ (Patriots – GR)
2. Kinga GÁL (Patriots – HU)
3. Jean-Paul GARRAUD (Patriots – FR)
4. Mathilde ANDROUËT (Patriots – FR)
5. Christophe BAY (Patriots – FR)
6. Marie-Luce BRASIER-CLAIN (Patriots – FR)
7. Marie DAUCHY (Patriots – FR)
8. Valérie DELOGE (Patriots – FR)
9. Mélanie DISDIER (Patriots – FR)
10. Angéline FURET (Patriots – FR)
11. Virginie JORON (Patriots – FR)
12. Julien LEONARDELLI (Patriots – FR)
13. Philippe OLIVIER (Patriots – FR)
14. Julie RECHAGNEUX (Patriots – FR)
15. André ROUGÉ (Patriots – FR)
16. Tamás DEUTSCH (Patriots – HU)
17. Csaba DÖMÖTÖR (Patriots – HU)
18. Viktória FERENC (Patriots – HU)
19. Enikő GYŐRI (Patriots – HU)
20. András GYÜRK (Patriots – HU)
21. György HÖLVÉNYI (Patriots – HU)
22. András LÁSZLÓ (Patriots – HU)
23. Ernő SCHALLER-BAROSS (Patriots – HU)
24. Pál S