Ο Νίκος Φαραντούρης μιλά στο «Θέμα» της Χαλκιδικής

Μίνι συνέντευξη για θέματα ενέργειας παραχώρησε ο Αναπληρωτής Καθηγητής του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιώς Νίκος Φαραντούρης στον Πολυχρόνη Κασίδη για λογαριασμό της εφημερίδας μας.

 Ο κος. Φαραντούρης διατηρεί παράλληλα  την Ευρωπαϊκή Έδρα Jean Monnet (Jean Monnet Chair on EU Law & Policies) στο Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την Πολιτική Ανταγωνισμού, Ενέργειας και Μεταφορών και είναι ο νομικός σύμβουλος της ΔΕΠΑ Α.Ε.

Ας διαβάσουμε παρακάτω την συνέντευξη του κ. Φαραντούρη στο «Θέμα» της Χαλκιδικής:

1.       κ. Φαραντούρη, ποια τα οφέλη της Βόρειας Ελλάδας από τον αγωγό TAP και του Διασυνδετήριου αγωγού Ελλάδος-Βουλγαρίας (IGB) που υλοποιείται από τη ΔΕΠΑ;

Ο ΤΑΡ είναι ένα έργο που φιλοδοξεί να φέρει τις πηγές τις Κασπίας στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδος. Είναι εξαιρετικά σημαντικό ότι επελέγη έναντι του ανταγωνιστικού αγωγού Nabucco, ο οποίος παρακάμπτοντας την χώρα μας θα όδευε προς την Κεντρική Ευρώπη μέσω Βουλγαρίας. Εξαιρετικής σημασίας είναι επίσης ο Διασυνδετήριος Αγωγός Ελλάδος Βουλγαρίας (IGB) που υλοποιείται από τη ΔΕΠΑ και τους εταίρους της, διότι διευκολύνει την ροή φυσικού αερίου από την Κασπία και άλλες πηγές, καθώς και Υγροποιημένου Φυσικού Αερίου (LNG) προς την ΝΑ και Κεντρική Ευρώπη με τρόπο ευέλικτο και σύντομο.

Σε συνδυασμό δε με τις υφιστάμενες υποδομές της χώρας μας (εθνικό σύστημα, τερματικός σταθμός LNG στη Νήσο Ρεβυθούσα), αλλά και τα σχεδιαζόμενα έργα ευρύτερου ενδιαφέροντος στη Βόρεια Ελλάδα (πλωτός τερματικός σταθμός LNG, υπόγεια αποθήκη) διαμορφώνεται το τοπίο ενός αναβαθμισμένου πλέγματος υποδομών και ενεργειακών οδεύσεων με άξονα την Ελλάδα. Δημιουργούνται έτσι για πρώτη φορά οι προϋποθέσεις να διέρχονται από την χώρα μας εξαιρετικά σημαντικές ποσότητες αερίου από την Κασπία, τη Ρωσία, τη Βόρεια Αφρική, την Τουρκία, την Ιταλία, την Κύπρο, το Ισραήλ κλπ. Αυτό είναι πρωτίστως σημαντικό για την Ελλάδα από άποψης ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού: όσο περισσότεροι προμηθευτές, τόσο μεγαλύτερη ασφάλεια, τόσο καλύτερες τιμές. Αλλά και για την Ευρώπη και τις χώρες τις περιοχής.

2.       Όπως γνωρίζετε, οι περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν μακροχρόνιους ιστορικούς ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Η ιδιαίτερη πολιτική σχέση που επικρατεί τον τελευταίο καιρό μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας θα επηρεάσει αυτούς τους ενεργειακούς δεσμούς;

Οι περισσότερες χώρες της ΝΑ Ευρώπης έχουν μακροχρόνιους ιστορικούς ενεργειακούς δεσμούς με τη Ρωσία από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης. Οι δεσμοί αυτοί δεν βασίζονται μόνο σε εμπορικές συμφωνίες προμήθειας αερίου με την ρωσική GAZPROM αλλά κυρίως σε ενεργειακά δίκτυα και υποδομές, τα οποία δημιουργήθηκαν ακριβώς λόγω ή χάριν της σύσφιξης αυτών των σχέσεων.

Οι χώρες αυτές είναι πράγματι εξαρτημένες ενεργειακά από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και τα δίκτυα αυτά είναι μέρος ενός ευρύτερου πλέγματος αγωγών που διέρχονται απ’ την Ουκρανία. Συνεπώς, ενδεχόμενη διακοπή τροφοδοσίας της Ουκρανίας θα είχε εξαιρετικά δυσμενείς συνέπειες για τις χώρες αυτές. Αυτό είναι γνωστό από καιρό και πράγματι συνέβη στις δύο σχετικά πρόσφατες Ρωσο-ουκρανικές κρίσεις που προηγήθηκαν. Τόσο η Ε.Ε. και τα (νέα και παλαιότερα) κράτη μέλη της, όσο και η Ρωσία αποδόθηκαν σε έναν αγώνα διαφοροποίησης πηγών και οδεύσεων.

Η μεν Ε.Ε. προωθώντας δίκτυα και υποδομές με αναφορά στις πηγές της Κασπίας (Nabucco, ITGI, TAP), που θα διαφοροποιούνταν από τη Ρωσία, η δε Ρωσία προωθώντας δίκτυα και υποδομές που θα παρέκαμπταν την Ουκρανία (South Stream, κλπ.). Η κούρσα συνεχίζεται. Αλλά, βλέπετε, ο σχεδιασμός απέχει αρκετά από την υλοποίηση και εξαρτάται από διάφορες πολιτικοοικονομικές συγκυρίες και ζυμώσεις.

3.       Τέλος, κ. Φαραντούρη, η Ευρώπη «διψά» από ενέργεια. Θα μπορούσε η Ελλάδα να αποτελέσει τον ενεργειακό διάδρομο για τον εφοδιασμό της λόγω της γεωπολιτικής της θέσης;

Οι πρόσφατες ανακαλύψεις μεγάλων αποθεμάτων φυσικού αερίου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο μεταξύ Κύπρου και Ισραήλ αλλά και οι προσδοκίες για τον Ελλαδικό χώρο οδηγούν στη χάραξη ενός ευδιάκριτου θαλάσσιου ενεργειακού διαδρόμου που καταλήγει στην Ελλάδα, κρίσιμου για την ασφάλεια εφοδιασμού της «διψασμένης» ενεργειακά Ευρώπης.

Το διακύβευμα είναι σοβαρό και απαιτεί εθνική στρατηγική σε βάθος χρόνου. Γενικώς, όπως βλέπετε, ο τομέας της ενέργειας έχει διάφορες πτυχές: πολιτικές, γεωπολιτικές, νομικές, οικονομικές οι οποίες διασταυρώνονται και αλληλοεπηρεάζονται. Κι έτσι πρέπει να οράται ο τομέας της ενέργειας και έτσι να προγραμματίζεται κάθε βήμα, είτε πρόκειται για τη λειτουργία της αγοράς εντός των τειχών, είτε για την ενεργειακή εξωτερική πολιτική.

Πηγή: Εβδομαδιαία εφημερίδα "Θέμα" της Χαλκιδικής,τεύχος 204

Επιμέλεια: Πολυχρόνης Κασίδης, Δημοσιογράφος