Rachman: Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις ματ στην παγκόσμια σκακιέρα
Η διεθνής γεωπολιτική σκηνή δείχνει πως χρειάζεται απεγνωσμένα έναν νέο τρόπο σκέψης. Τα μεγάλα στοιχήματα, τα αδιέξοδα των grandmaster, οι κίνδυνοι για ρουά ματ και οι επιλογές των ηγετών διεθνώς.
Οι πολιτικοί αναλυτές συχνά χρησιμοποιούν το σκάκι για να παρομοιάσουν τη διεθνή πολιτική σκηνή. Τα κράτη και οι άνθρωποι μετακινούνται στα τετράγωνα προσπαθώντας να πετύχουν αυξητικά κέρδη. Κάθε τόσο έρχεται ένας grandmaster και αλλάζει το παιχνίδι με ένα νέο και απροσδόκητο στοίχημα – περίπου σαν το άνοιγμα του Ρίτσαρντ Νίξον και του Χένρι Κίσινγκερ στην Κίνα το 1972.
Προς το παρόν, η διεθνής πολιτική δείχνει πως χρειάζεται διακαώς έναν νέο φωτεινό τρόπο σκέψης. Πολλές από τις μεγάλες δυνάμεις βρίσκονται σε διπλωματικό χάλι. Οι ΗΠΑ βρίσκονται και πάλι σε πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η Ρωσία είναι απομονωμένη. Η Κίνα ανταγωνίζεται σχεδόν όλους τους γείτονές της και η Μ. Βρετανία απομακρύνεται στο περιθώριο της Ευρώπης. Το γεωπολιτικό σκάκι φαίνεται πως ζητά απεγνωσμένα νέες τολμηρές κινήσεις. Τι μπορεί να γίνει;
Η νέα Γιάλτα. Οι απόψεις διαφέρουν ως προς το εάν ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι πολιτικός grandmaster ή ένας χαζός που σύντομα θα απειληθεί με ματ. Οι θαυμαστές του Ρώσου προέδρου χαρακτηρίζουν την προσάρτηση της Κριμαίας τολμηρό στοίχημα που έπιασε τη Δύση εξαπίνης (εκείνη την εποχή, οι θαυμαστές του στη Δύση έλεγαν: εκείνος παίζει σκάκι κι εμείς παίζουμε ντάμα). Με τη ρωσική οικονομία να κατρακυλά όμως, φαίνεται πλέον πως η κίνηση του κ. Πούτιν ήταν μάλλον παρορμητική. Σε μία προσπάθεια να ανακτήσουν έδαφος, οι Ρώσοι επιδιώκουν τώρα ένα σχέδιο παιχνιδιού που θα μπορούσε να είναι η νέα Γιάλτα. Αυτό θυμίζει την περίοδο όπου ο Ιωσήφ Στάλιν, ο Φράνκλιν Ρούζβελτ και ο Γουίνστον Τσόρτσιλ πραγματικά αντιμετώπισαν τον κόσμο σαν να ήταν μία σκακιέρα και μοίρασαν τη μεταπολεμική Ευρώπη σε σφαίρες επιρροής. Το όνειρο του κ. Πούτιν είναι να του δοθεί μία νέα ρωσική σφαίρα επιρροής. Ορισμένοι στη Δύση βλέπουν δελεαστικά μία νέα Γιάλτα. Άλλοι χαρακτηρίζουν την πρόταση κακή και δυσάρεστη. Ο ίδιος ο κ. Πούτιν χειρίστηκε μάλλον άσχημα το θέμα. Συζητώντας την ιδέα για παζάρια μεταξύ των μεγάλων δυνάμεων δήλωσε πως η συμφωνία μεταξύ Στάλιν και Χίτλερ το 1939 είχε άδικη αντιμετώπιση από τον Τύπο. Η κίνηση ήταν κακή. Πιθανότητες: 3/10.
Η παράσπονδη Αλβιόνα: Αυτή η παραδοσιακή βρετανική στρατηγική έχει τελειοποιηθεί με τα χρόνια και βασίζεται στην αρχή του διαίρει και βασίλευε στην Ευρώπη, ενώ παράλληλα δημιουργούνται αθόρυβα συμμαχίες. Κατά τους προηγούμενους αιώνες, η στρατηγική αυτή αναπτύχθηκε με επιτυχία για να ηττηθούν οι Ισπανοί, οι Γάλλοι και οι Γερμανοί. Η ευρωπαϊκή σκακιέρα δείχνει στημένη για μία κλασική ανάπτυξη στρατηγικής αντεπίθεσης της παράσπονδης Αλβιόνας. Κλιμακώνεται η διάσταση μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας και εντείνεται ο ανταγωνισμός μεταξύ ευρωπαϊκού Βορρά και Νότου. Παρ' όλα αυτά, οι Βρετανοί φαίνεται πως έχουν χάσει την εμπιστοσύνη τους στις ικανότητές τους να παίξουν σκάκι και αποδεικνύονται αξιοσημείωτα αδέξιοι στη δημιουργία συμμαχιών. Ανίκανοι να πετύχουν τους στόχους τους μέσα από τη διπλωματία και τις κατεργαριές, οι Βρετανοί εξετάζουν τώρα το ενδεχόμενο συνολικής αποχώρησης από την Ε.Ε. Είναι σαν να εκνευρίζεται αυτός που βρίσκεται στη δυσμενέστερη θέση, να αναποδογυρίζει τη σκακιέρα και να φεύγει από το δωμάτιο. Δεν είναι τακτική, αλλά μάλλον κρίση οργής. Πιθανότητες (υπό τις παρούσες συνθήκες): 0/10.
Το ρίσκο του τρελού Μουλά: Η κίνηση αυτή στηρίζεται στην εκτίμηση ότι θα υπάρξει αναδιάταξη στη Μέση Ανατολή με την προσέγγιση μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν. Οι δύο χώρες έχουν ένα κοινό συμφέρον: την πάταξη των τζιχαντιστών και τη διατήρηση του ενωμένου Ιράκ. Το Ιράν είναι επίσης ο βασικός υποστηρικτής του Μπασάρ αλ-Άσαντ στη Συρία και έτσι κρατά το κλειδί για την έκβαση του πολέμου και σε αυτή τη χώρα. Ορισμένοι Αμερικανοί υποστηρίζουν επίσης ότι η στήριξη της Σαουδικής Αραβίας στους τζιχαντιστές αποτελεί μεγαλύτερη απειλή στη Μέση Ανατολή από ό,τι οι φιλοδοξίες του Ιράν και πως οι εκλεπτυσμένοι Ιρανοί είναι τελικά πολύ πιο δελεαστικοί εταίροι από ό,τι οι οπισθοδρομικοί φονταμενταλιστές του Ριάντ. Εάν επιτευχθείσυμφωνία για το πυρηνικό ζήτημα με το Ιράν και αρθούν οι οικονομικές κυρώσεις στη χώρα, τότε θα υπάρξει μία νέα κατάσταση στη Μέση Ανατολή. Ακούγεται πολύ δελεαστικό. Δεν υπάρχουν όμως εγγυήσεις ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη να τερματίσει το πυρηνικό της πρόγραμμα ή πως το αμερικανικό Κογκρέσο θα συμφωνήσει σε άρση των κυρώσεων. Οι δύο βασικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην περιοχή – το Ισραήλ και η Σαουδική Αραβία – θα εξοργιστούν με αυτό το ρίσκο και θα αντιδράσουν απρόβλεπτα και επικίνδυνα. Έτσι, το πιθανότερο είναι πως δεν θα συμβεί. Πιθανότητες: 2/10.
Το άνοιγμα στην Κορέα: Η Κίνα έχει μόνο έναν επίσημο σύμμαχο, τη Βόρειο Κορέα η οποία όμως είναι περισσότερο βάρος παρά άσσος στο μανίκι. Σε μία προσπάθεια να σπάσουν τη διπλωματική τους απομόνωση στην Ασία, οι Κινέζοι αρχίζουν να αντιμετωπίζουν πιο θετικά τη Νότιο Κορέα. Ο πρόεδρος Ξι Ζιπίνγκ επισκέφτηκε τη Σεούλ, αν και ακόμη δεν έχει πατήσει το πόδι του στην Πιονγιάνγκ – προς μεγάλη δυσαρέσκεια των Βορειοκορεατών. Το άνοιγμα στη Νότιο Κορέα έχει πολλά δελεαστικά προτερήματα για το Πεκίνο. Εκμεταλλεύεται τον εντεινόμενο ανταγωνισμό μεταξύ της Νοτίου Κορέας και της Ιαπωνίας που είναι και οι δύο πιο σημαντικοί σύμμαχοι των ΗΠΑ στην ανατολική Ασία. Η επαναπροσέγγιση μεταξύ του Πεκίνου και της Σεούλ έχει και οικονομικά προτερήματα. Υπάρχει όμως, ένα εμπόδιο. Η Νότιος Κορέα στηρίζεται στην αμυντική εγγύηση των ΗΠΑ για να προστατευθεί από τη Βόρειο Κορέα. Είναι έτοιμη να ανταλλάξει αυτή την αμυντική ασφάλεια για τα αβέβαια οφέλη μίας συμμαχίας με την Κίνα; Μάλλον όχι, προς το παρόν τουλάχιστον. Πιθανότητες: 3/10.
Μπορεί να προσέξατε ότι οι πιθανότητες δεν είναι υπέρ όλων αυτών των διπλωματικών ρίσκων. Κι αυτό συμβαίνει εν μέρει επειδή στην εποχή της Δημοκρατίας είναι πολύ πιο δύσκολο να συμπεριφέρεται κανείς σαν τον Ρισελιέ ή τον Μπίζμαρκ. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι χρηματαγορές, τα λαϊκά κινήματα και τα τρομοκρατικά χτυπήματα μπορούν να αλλάξουν τους υπολογισμούς ακόμη και των πιο δεινών στη γεωπολιτική στρατηγική.
Ο σημερινός επίδοξος grandmaster που κοιτά την παγκόσμια σκακιέρα πιθανότατα βλέπει ότι τα πιόνια έχουν αρχίσει να κουνιούνται μόνα τους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου