Πέμπτη 4 Ιουνίου 2020

Οι συνέπειες του lock down στην ψυχολογία μας




                               

                                  Ψυχίατρος, Ψυχαναλυτής Ομάδας
                                  Διδάκτωρ Ψυχιατρικής στο ΑΠΘ
                                    Διευθυντής του ΙΨΥΠΑ



Εν μέσω πανδημίας κορονοϊού, τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης και αποφυγής των κοινωνικών επαφών (social distancing) είναι αναπόφευκτα και αναγκαία, ποιες όμως είναι οι συνέπειες από αυτά τα μέτρα στην ψυχολογία αρχικά των μεγαλύτερων ηλικιακά ομάδων ;
Είναι ένα μεγάλο θέμα. Οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας (Παππούδες γιαγιάδες) έχουν πολλές φορές ανάγκη και για κοντινή σωματική επαφή. Μια χειραψία, ένα χάδι, μια αγκαλιά είναι πολύτιμα γι’ αυτούς. Βέβαια πολλοί μπορούν και να καταλάβουν ότι η σωματική εγγύτητα μπορεί να «φέρει» μεγαλύτερα προβλήματα και ως εκ τούτου είναι δυνατόν και να «υπομείνουν» την «κοινωνική αποστασιοποίηση».
Σ’ αυτή την περίπτωση ένα ζεστό βλέμμα και κυρίως μια λεκτική αναφορά του τύπου:
-Μαμά/Μπαμπά σ’ αγαπάμε έστω κι’ αν δεν μπορούμε ούτε χειραψία να κάνουμε 
είναι μια λεκτική αναπλήρωση που έχει να προσφέρει πολλά. Ανάλογες λεκτικές διατυπώσεις αναπληρώνουν την έλλειψη φυσική εγγύτητας.
Πόσο εύκολα διαχειρίσιμο για τους ανθρώπους με ιδεοψυχαναγαστικές διαταραχές είναι τα νέα μέτρα που πρέπει να τηρούν.  πχ συχνό πλύσιμο των χεριών ;
 
Για ανθρώπους με ιδεοψυχαναγαστική διαταραχή ή με προβλήματα καταναγκασμών που έχουν σχέση με την καθαριότητα και τη μετάδοση μικροβίων η περίοδος αυτή είναι δύσκολη. Ίσως και βασανιστική ή και εφιαλτική. Οι δυσκολίες και τα συμπτώματα αυξάνονται και ως εκ τούτου η οδύνη εντός της οποίας συνήθως ζουν αυξάνεται κι’ αυτή αναλόγως. 
Προφανώς είναι απαραίτητο να συζητήσουν με τον γιατρό τους σε τακτές συνεδρίες. Όχι τόσο για να αλλάξουν συνήθειες και πρακτικές, κάτι τέτοιο απαιτεί μακρά ψυχοθεραπευτική πορεία. Αλλά πρωτίστως για να εκφράσουν το άγχος την ένταση και τα αδιέξοδα στα οποία βρίσκονται. Μια πρακτική αυτού του τύπου μπορεί να μειώσει τη δυσφορία.
Άνθρωποι που λαμβάνουν αγωγή πιθανόν να χρειασθεί να αυξήσουν τη σχετική δοσολογία.
Όπως κι’ αν έχει όμως κάποιες ψυχοθεραπευτικές συνεδρίες είναι πάντα χρήσιμες και ανακουφιστικές. 
Παρατηρήθηκε αύξηση των φαινομένων της ενδοοικογενειακής βίας που  οφείλεται αυτό  ;
 
Τα δεδομένα που υπάρχουν συνηγορούν στο ότι υπήρξε αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας. Δεν θα μπορούσε να γίνει και διαφορετικά. Πολλοί (ή και λίγοι) άνθρωποι κλεισμένοι σε μικρά πολλές φορές σπίτια είναι βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα κατακλυσθούν από συναισθήματα που δεν έχουν χώρο να εκφράσουν. Θέλουν να πάνε στην εργασία τους, να βγουν με τους φίλους τους, να ασχοληθούν με διάφορες δραστηριότητες και χόμπι. Όλα αυτά τα στερήθηκαν… κάπου θα ξεσπάσουν… άτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος είναι κοντά και φυσικά σ’ αυτά θα ξεσπάσουν. Με ότι αυτό συνεπάγεται…
Προφανώς ήδη τίθεται το ερώτημα και πώς αποφεύγεται αυτό; Πολύ σύντομα να πούμε ότι μόνο η ειλικρινής συζήτηση και η λεκτική έκφραση (χωρίς όμως επιθετικότητα) του θυμού είναι η βέλτιστη λύση. Αλλά η επικοινωνία και  η έκφραση ειδικά του θυμού είναι μια δύσκολη υπόθεση… και η βία τόσο εύκολη. Ειδικά αν υπάρχουν πρακτικές χειροδικιών που «έγιναν» με κάποιο τρόπο αποδεκτές.
Υπάρχει το ενδεχόμενο να αποκτήσει ο πολίτης το λεγόμενο μετατραυματικό στρες αφού παρέλθει ο εφιάλτης του κορονοιού ;

 Προφανώς και υπάρχει αυτό το ενδεχόμενο. Ειδικά αν στη διάρκεια του εγκλεισμού υπήρχαν προβλήματα στην επικοινωνία και την έκφραση. Πολύ περισσότερο αν υπήρχαν προβλήματα ενδοοικογενειακής βίας.
Όμως γενικά για να μιλήσουμε για διαταραχή «Μετατραυματικού stress» απαιτείται η εμπειρία να είναι πιο βαριά από ένα εγκλεισμό. Ο εγκλεισμός έχει το δικό του ειδικό βάρος, που όμως δεν είναι τόσο μεγάλο για να προκαλέσει από μόνος του σημαντικής βαρύτητας   «Μετατραυματικό stress». Όμως στο βαθμό που υπάρχουν βιαιοπραγίες ή ανοικτή βία είναι δυνατόν να εμφανισθούν και προβλήματα αυτού του τύπου.

Πως μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τα συναισθήματα που μας προκάλεσε το Lock down αλλά και η οικονομική κρίση;
 
Τα συναισθήματα δεν τα αντιμετωπίζουμε, τα βιώνουμε, τα ζούμε. Είναι αυτά που χαρακτηρίζουν την κατάστασή μας μια δεδομένη στιγμή.
Αν για παράδειγμα είμαι θυμωμένος δεν έχει νόημα να πω ότι θα το αντιμετωπίσω. Το καλύτερο είναι να το αποδεχτώ και να αφήσω να έχει τη δική του διαδρομή ο θυμός μέσα μου. Αν δεν καταπιεστεί και βιωθεί σε κάποια στιγμή θα σταματήσει από μόνος του.
Αν τον καταπιέσουμε (τον καταπιούμε) θα «φτιάξουμε» ένα «σαράκι» μέσα μας που παίζει το δικό του ρόλο. Τα πολλά καταπιεσμένα συναισθήματα είναι πολλά «σαράκια» που κατατρώνε τη ζωή μας.
Κατά συνέπεια αυτό που θα συνιστούσα είναι έκφραση των συναισθημάτων. Όμως και αυτό έχει τις δυσκολίες του και πολλοί άνθρωποι χρειάζονται να μάθουν πώς να εκφράζουν τα συναισθήματά τους.
Πώς επηρεάζει τα μικρά παιδιά η νέα πραγματικότητα και πως μπορεί ο γονιός να τα βοηθήσει ώστε να προσαρμοστούν σε αυτήν;
 
 Φυσικά και τα επηρεάζει πολύ. Σταμάτημα του σχολείου, κοινωνική αποστασιοποίηση, δυσκολίες των γονιών για το αύριο είναι μόνο μερικά από τα βέβαια γεγονότα που θα εγγράψουν δύσκολες εμπειρίες στην ψυχή των παιδιών.
Το πώς θα επηρεαστούν είναι ένα μεγάλο ερώτημα και συναρτάται με το επίπεδο ωριμότητας των γονιών αλλά και των παιδιών. Ώριμοι γονείς ασφαλώς θα δώσουν πολύ καλύτερα μηνύματα και θα συμβάλλουν στην ανάπτυξη των παιδιών τους ως προσωπικοτήτων. Ανώριμοι γονείς θα δώσουν δυσλειτουργικά μηνύματα και μάλλον δεν θα συμβάλλουν στην καλύτερη αντιμετώπιση της κατάστασης από τα παιδιά τους.

Για όσους ακόμα δεν γνωρίζουν τι είναι το ΥΨΙΠΑ ;
  
Το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΨΥΧΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ & ΠΡΟΣΩΠΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ είναι ένα Οργανισμός που στοχεύει στην παροχή ΥΨΗΛΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΨΥΧΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ . Στοχεύουμε στην αποκατάσταση της Ψυχικής Υγείας και όχι απλώς στην «διαχείριση» ή τη διεκπεραίωση των προβλημάτων, χορηγώντας αγωγές με φειδώ και σεβόμενοι τους ανθρώπους που απευθύνονται σε μας.

Το μήνυμα σας ποιο είναι ;
 
Αξιοποιήστε την περίοδο αυτή επικοινωνώντας και εκφράζοντας τα συναισθήματά σας. Φυσικά και πρωτίστως με τους δικούς σας ανθρώπους αλλά όχι μόνο.
Σας ευχαριστώ θερμά !
Απο Βίκυ Μπαιρακτάρη

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

https://www.meapopsi.gr/2021/06/blog-post_89.html#more