Η Δημοκρατία στα Πανεπιστήμια απειλείται

 

Ν. Μαρκάτος στα Νεα της Πέλλας

Ενδιαφέρουσα συνέντευξη από τον καθηγητή Πανεπιστημίου

Για τα Πανεπιστήμια, την παιδεία αλλά και την επόμενη μέρα στην Ελλάδα, μίλησε στα Νέα της Πέλλα και στην Βίκυ Μπαϊρακτάρη, ο Πανεπιστημιακός Νίκος Μαρκάτος. ο ίδιος μάλιστα δήλωσε ότι οι Κυβερνήσεις διαχρονικά έχουν κόψει όλους τους προυπολογισμούς. Διαβάστε τις ερωτήσεις και τις απαντήσεις παρακάτω:

Ερ. Εργάζεστε χρόνια στο εξωτερικό εάν συγκρίνεται τα ελληνικά πανεπιστήμια με τα ξένα  τα   δικά μας σε ποια θέση βρίσκονται; Σας ικανοποιεί η εικόνα τους;

Απ. Συγκρίσεις των Πανεπιστημίων μας με τα Πανεπιστήμια άλλων χωρών δεν είναι λογικό να γίνονται , διότι τα Πανεπιστήμια αποτελούν μικρογραφία των κοινωνιών μέσα στις οποίες λειτουργούν. Εφόσον η Ελληνική κοινωνία είναι πολύ διαφορετική από την Γερμανική ή όποιας άλλης δυτικής  χώρας , πως θα ήταν δυνατόν τα Πανεπιστήμιά μας να είναι ίδια;  Η έλλειψη σεβασμού στο περιβάλλον στη χώρα μας είναι ευδιάκριτη ακόμα και στις περιζήτητες περιοχές ακόμα και στις μοναδικές παραλίες μας , πως θα μπορούσαν άραγε τα Πανεπιστήμια μας να ξεφύγουν από αυτό; Να πληροφορήσω πάντως τους λασπολόγους του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστημίου ότι για όλα τα δήθεν καταμαρτυρούμενα το Πανεπιστήμιο στη χώρα μας είναι πολύ άνω του μέσου όρου της ευρύτερης κοινωνίας μας, σε όλους τους τομείς. Επί πλέον δε παράγει και τους καθηγητές των Πανεπιστημίων των ΗΠΑ και Ευρώπης. Ασφαλώς θα ήθελα το Πανεπιστήμιό μας να είναι τόσο καθαρό όπως τα ξένα , όμως πώς να είναι όταν οι κυβερνήσεις μας περικόπτουν την χρηματοδότηση της Παιδείας, απολύουν το προσωπικό καθαριότητας και το αναθέτουν σε ιδιωτικά συνεργεία που δεν ασχολούνται καθόλου. Ασφαλώς θα ήθελα να υπάρχει καλύτερη φύλαξη και ηλεκτροφωτισμός στις Πανεπιστημιουπόλεις μας, αλλά αντί για αυτό η προ-προηγούμενη κυβέρνηση απέλυσε τους…φύλακες , και όλες περιέκοψαν τις δαπάνες!  Παρ ’όλα αυτά τα Ελληνικά Πανεπιστήμια έχουν αξιοπρεπές διδακτικό προσωπικό και διεξάγουν καλού επιπέδου έρευνα. Στο ΕΜΠ είμαστε 99 καθηγητές που συμπεριλαμβανόμαστε στους κορυφαίους 2% των επιστημόνων παγκοσμίως , και πολλοί άλλοι στα άλλα πανεπιστήμιά μας. Με βάση αυτό η χώρα μας ( με τη μικρότερη κρατική δαπάνη ) βρίσκεται στην 22η θέση μεταξύ 74 χωρών που οι ερευνητές τους βρίσκονται στο 2% με τη μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς. Τι έχουν να πουν οι άσχετοι λασπολόγοι του Ελληνικού Δημόσιου Πανεπιστημίου λοιπόν?

Ερ. Ποιες είναι οι παθογένειες εκείνες που πρέπει να εκλείψουν ώστε να βελτιωθεί το εκπαιδευτικό σύστημα;

Απ. Η μεγάλη παθογένεια είναι ασφαλώς το υπουργείο αντι-παιδείας , το οποίο πάντοτε για κάποιο λόγο στελεχώνεται από άτομα μορφωτικά άκαπνα, όπως η παρούσα υπουργός, άτομα με αυταρχικό παροξυσμό και θεμελιώδη φόβο απέναντι σε ένα κορυφαίο θεσμό , αυτό της παιδείας. Η αλλαγή πρέπει να αρχίσει από το νηπιαγωγείο και έχω πολλές φορές κάνει προτάσεις για το σχολείο. Θα περιοριστώ εδώ , λόγω περιορισμού χώρου, στο Πανεπιστήμιο που γνωρίζω άλλωστε καλύτερα.    

Η δυνατότητα εκπόνησης χρηματοδοτούμενων έργων αντί να χρησιμοποιηθεί για ανάπτυξη, έγινε μοναδικός τρόπος επιβίωσης πολλών ερευνητικών ομάδων, λόγω της ανεπαρκέστατης χρηματοδότησης της Πολιτείας προς τα Πανεπιστήμια. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μισθοί των Πανεπιστημιακών εν έτει 2021 είναι μικρότεροι από τους μισθούς των συμβούλων και λοιπών περιοδευόντων στελεχών των κυβερνητικών γραφείων. Με τα χρηματοδοτούμενα έργα, και ο μισθός βελτιώνεται, και εξοπλισμός, ταξίδια και ερευνητικό προσωπικό εξασφαλίζεται. Έτσι, τέθηκαν οι ρίζες των σημερινών "μαγαζιών" μέσα στα Ιδρύματα που κατέληξαν να στεγάζουν οδυνηρά φαινόμενα όπως αυτό της μαύρης εργασίας των μεταπτυχιακών σπουδαστών, των οικονομικών σκανδάλων, και της "εταιριοποίησης" τελικά του ίδιου του Πανεπιστημίου.

Παράλληλα, λοξό δρόμο πήρε και η συμμετοχή μέρους των φοιτητών στα εκλεκτορικά σώματα. Αντί να λειτουργήσει η δημοκρατία, καλλιεργήθηκε η συναλλαγή των αρχηγών των φοιτητικών παρατάξεων (οι οποίες ορίζουν τους εκλέκτορες) με τους εκάστοτε υποψηφίους για Πανεπιστημιακά αξιώματα. Το αν θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά αφήνεται ως φιλοσοφική άσκηση, καθότι όταν μια κοινωνία διδάσκει τη συναλλαγή και την υποκρισία σε όλα τα μέτωπα του δημόσιου βίου, για ποιο λόγο τα παιδιά της να πράξουν διαφορετικά στο Πανεπιστήμιο, που είναι και το βάθρο της ορθά εννοούμενης πολιτικοποίηση τους;

Τέλος , αν και μειοψηφία ,υπάρχουν και συνάδελφοι  που έγιναν καθηγητές με πολύ λίγα προσόντα ( ενώ ταλέντα διαπρέπουν στο εξωτερικό) ,άλλοι που δεν εμφανίζονται στο μάθημα και στέλνουν μεταπτυχιακούς και άλλοι που ενώ η εξέταση του μαθήματος τους είναι π.χ. τον Σεπτέμβρη παραδίδουν την βαθμολογία τον….Δεκέμβρη.  Παρότι μικρή μειοψηφία , εν τούτοις το Άσυλο, η ελευθερία δηλαδή άσκησης  και πολύ έντονης κριτικής αφορά ως δικαίωμα και τους φοιτητές  που και αυτοί πρέπει να προστατευτούν από κάποιους καθηγητές!.

Το ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο χάραξε το δικό του δρόμο, με τον οποίο μπορεί κανείς να έχει πολλές διαφωνίες, όμως τον χάραξε με συστηματικότητα και με διαφάνεια, τουλάχιστον ως προς την ενημέρωση των κρατών-μελών. Εμείς, βέβαια, είμασταν απασχολημένοι με τα μικρά συντεχνιακά μας ζητήματα, και την καλλιέργεια ενός παράλογου και δαιδαλώδους συστήματος ομάδων και ισορροπιών στην εκπαίδευση, που δεν μας επέτρεψε όχι να συμμετάσχουμε ή να παρέμβουμε στα Ευρωπαϊκά πράγματα, αλλά ούτε καν να αντιληφθούμε το τι συμβαίνει. Όταν μόνο ήταν πολύ αργά αποφασίσαμε, τόσο απλά, να συνυπογράψουμε τα πάντα τα Ευρωπαϊκά κελεύσματα, με τις "παραδοσιακές" πλέον αντιδράσεις που απλά έγιναν για να γίνουν.

Σήμερα μαζεύουμε τους καρπούς όλων αυτών, βρισκόμενοι μέσα σε ένα Πανεπιστήμιο που δεν μπορεί να επιβιώσει χωρίς να αυτο-αλλοιωθεί αν συνεχίσει την ίδια πορεία και που κινδυνεύει να ξεπεραστεί από τα πράγματα. Που, όμως, συνεχίζει να αποτελεί το λίκνο της ελπίδας της ελληνικής οικογένειας για ένα καλύτερο μέλλον των παιδιών της.  Χωρίς, λοιπόν, να προσθέτουμε ενέργεια στο κενό της φιλολογίας των ημερών, πρέπει να τονίσουμε δύο πράγματα:

Πρώτον, ας σταματήσει επιτέλους αυτή η κοινωνική υποκρισία. Είμαστε όλοι υπεύθυνοι, και η κοινωνία δεν μπορεί να απαιτεί καλύτερη Παιδεία, λιγότερη συναλλαγή και περισσότερη αξιοπρέπεια, όταν η ίδια διδάσκει την υποκρισία και θεοποιεί τη μετριότητα, την αδιαφορία και το παρασκήνιο και μάλιστα χωρίς συνέπειες. Για ποιο λόγο να είναι διαφορετικά τα πράγματα στα Πανεπιστήμια;

Δεύτερον, σήμερα η Δημοκρατία στα Πανεπιστήμια απειλείται. Ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης απειλών κατά της Δημοκρατίας είναι η περισσότερη Δημοκρατία και όχι η κατάργησή της. Για παράδειγμα, τι έδαφος για συναλλαγή θα υπήρχε αν τα εκλεκτορικά σώματα των φοιτητών προέκυπταν με κλήρωση, ή αν ψήφιζαν όλοι ανεξαιρέτως οι φοιτητές;

Είναι εύκολη η κριτική, ιδιαίτερα όταν είναι κανείς εκτός του παιχνιδιού και βιώνει το δράμα των Ελληνικών Πανεπιστημίων ως τηλεθέαση ενός ακόμη επεισοδίου του σήριαλ της νεοελληνικής πραγματικότητας. Δύσκολη είναι η σοβαρή και υπεύθυνη αντιμετώπιση που πρέπει να επιδείξουν όλες οι πλευρές υπερβαίνοντας το κλίμα της εποχής.

Ερ. Σε απάντηση της η κυβέρνηση σε όσους την κατηγορούν για χουντικές πρακτικές επικαλείται την αυξημένη εγκληματικότητα μέσα στα πανεπιστήμια τον βιασμό της φοιτήτριας , τους βανδαλισμούς τον εκφοβισμό των καθηγητών τους κτλ 

Απ. Πάντοτε η ασφάλεια στους Πανεπιστημιακούς χώρους αποτελεί προτεραιότητα και συνεχές μέλημα των Πανεπιστημίων.Ο σεβασμός στην ιδέα του Πανεπιστημιακού Ασύλου υπήρξε απόλυτος ακόμη και σε οριακές καταστάσεις στη χώρα μας, όπως στη διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής. Από την Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα όμως, η ιδέα του Πανεπιστημιακού Ασύλου έγινε αντικείμενο κατάχρησης από χρήστες και παραβιαστές, που δεν είχαν καμία σχέση ούτε με τον ακαδημαϊκό χώρο, ούτε με την οργανική σύνδεσή του Πανεπιστημίου με την κοινωνία, που θα παρείχε θεμιτά το ακαδημαϊκό έδαφος στα κοινωνικά αιτήματα. Δεν υπάρχει λοιπόν αμφιβολία ότι η  διαδικασία κακοποίησης της ιδέας του Ασύλου ανάμεσα στη διελκυστίνδα της ασυδοσίας και της καταστολής, προκαλεί προβλήματα και συνδέεται πρακτικά τόσο με τις αδυναμίες ενός διαρκούς και ζωντανού ελέγχου του Πανεπιστημιακού χώρου από τους φορείς του, όσο και από τον αυξανόμενα παρεμβατικό, πλην όχι συντονισμένo με τις λειτουργίες των πανεπιστημιακών φορέων, ρόλο της Πολιτείας.Η πορεία αυτή φθοράς και αδυναμίας οργανικής υποστήριξης του Πανεπιστημιακού Ασύλου έδωσε έδαφος στην ανάπτυξη εκτεταμένης φιλολογίας και πιέσεων να αναλάβει η Πολιτεία την επιτήρηση της τάξης στα ΑΕΙ. Το επιχείρημα είναι ότι δήθεν τα πανεπιστήμια έχουν μετατραπεί σε κέντρα ανομίας και παραβατικότητας! Το ψεύδος αυτό έχει διαχυθεί στην Ελληνική κοινωνία και προκαλεί τεράστια δυσφήμηση του έργου των πανεπιστημίων. Μου λέτε για ένα βιασμό όταν καθημερινά ακούμε για δεκάδες σε κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας!. Επαναλαμβάνω , τα Πανεπιστήμια είναι μικρογραφίες των κοινωνιών μέσα στις οποίες αναπτύσσονται, ευτυχώς όμως είναι πολύ καλύτερα του μέσου όρου αυτών των κοινωνιών. Ούτε μεγαλύτερη παραβατικότητα και ανομία αναπτύσσονται στα πανεπιστήμια από άλλους χώρους που αστυνομοκρατούνται.Η ακαδημαϊκή ελευθερία των Πανεπιστημίων καταλύεται εκκωφαντικά στο όνομα της ασφάλειας τους, με την πρόταση για πανεπιστημιακή αστυνομία που θα κάνει περιπολίες με ειδικές στολές (τόσο γελοίες όσο και η σκέψη για το μέτρο ) ,και θα στοιχίσει 30 εκ.ευρώ όταν η συνολική χρηματοδότηση του ΕΚΠΑ είναι 9 εκ. και η κυβέρνηση περικόπτει κατά 8% τον τακτικό προϋπολογισμό των ΑΕΙ για το 2021.Η υπουργός απειλεί μάλιστα κυνικά ότι αν δεν υπάρχει συμμόρφωση αυτό θα ληφθεί υπόψη στην ετήσια επιχορήγηση. Η ελεύθερη διακίνηση ιδεών, η αγωνιστικότητα ,η αμφισβήτηση, καταστατικά στοιχεία του πανεπιστημίου από συστάσεώς του ταυτίζονται πάλι με την παραβατικότητα!Όσον αφορά τώρα στην πρακτική άποψη του θέματος, υπάρχουν άραγε πολλοί  που πιστεύουν ότι κακοποιοί δεν θα εισέλθουν στον πανεπιστημιακό χώρο επειδή υπάρχει αστυνομία? Γιατί τότε μπαίνουν στα σπίτια μας, δεν υπάρχει αστυνομία γύρω μας ή μήπως εκμεταλλεύονται το Οικογενειακό Άσυλο? Και τι έχουμε να πούμε όταν στις ΗΠΑ με αστυνομοκρατούμενα Πανεπιστήμια υπήρξαν σε ένα χρόνο 30000 περιστατικά με 38% ληστείες και 36% σεξουαλικά εγκλήματα?Καιρός λοιπόν να αφήσουμε το κυνήγι των μαγισσών , νεολαίας και καθηγητών, και να αρχίσουμε όλοι μας να καταλαβαίνουμε ότι η αιτία όλων των φαινομένων βίας δεν είναι άλλη από τα αντίστοιχα προβλήματα που τα δημιουργούν.  ανεργία, η έλλειψη οράματος, η οφθαλμοθηρία και αδυναμία αυτοελέγχου των ΜΜΕ, η τυφλή κυριαρχία των δυνάμεων της αγοράς αντί της φυσιολογικής επικράτησης των αναγκών και των αξιών χρήσης και, το κυριότερο, η (ορατή ιδίως στους νέους) πλήρης αναξιοπιστία του πολιτικού λόγου και το παντελώς ανίκανο πολιτικό προσωπικό, θα γεννούν απόγνωση, αποξένωση και συγκρούσεις, που εμείς αμήχανοι θα προσπαθούμε στη συνέχεια να βαφτίσουμε διαδηλώσεις, πολυτεχνεία, γήπεδα ή όπως αλλιώς εκάστοτε βολεύει την αγοραία δημοσιότητα.

Σε αυτή την κοινωνία της υποκρισίας, στη χώρα που ποτέ δυστυχώς ο Λαός δεν επέβαλε τα δικαιώματά του, φοβάμαι ότι θα ζούμε άθλιες στιγμές , που δεν εξαλείφονται με τα όποια αστυνομικά μέτρα , ξανά και ξανά.Η βία έχει πρόσωπο και έχει αίτια. Άδειες ψυχές, άδειες ζωές, συσσώρευση αντιφάσεων σε μια κοινωνία που γίνεται όλο και λιγότερο ικανή να δώσει αξίες, ελπίδες, οράματα, κοινωνία που παράγει αβεβαιότητα, ανεργία, διαφθορά, αναλγησία, υποκρισία και

Ερ. Ποια η άποψη σας για το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε αναφορικά με την αστυνόμευση στα πανεπιστήμια;

Απ. Απέναντι σε αυτή την επιχείρηση κατεδάφισης του δημόσιου πανεπιστημίου οι πανεπιστημιακοί που σέβονται το ρόλο τους οφείλουμε να οργανώσουμε την αντίστασή μας, μαζί με τους φοιτητές που αρνούνται να τους στερούν θεμελιώδη δικαιώματα και μαζί με τους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια.

Η ουσία, το πρότυπο της εξέλιξης είναι το πετροβόλημα του τείχους της σιωπής, του βολέματος, της κοινωνικής αλληλοκάλυψης προσωπικών συμφερόντων, της ανυποληψίας, της αυθαιρεσίας, του αυταρχισμού, μαζί με την αμφισβήτηση κάθε αυτοανακηρυγμένης αυθεντίας. 

Μετά την άνευ ουσιαστικού διαλόγου επίθεση  της υπουργού κατά της Παιδείας δικαιούμεθα και νομιμοποιούμεθα να εξασφαλίσουμε την ακύρωση του νόμου αυτού που μόνους  στόχους  έχει την παράδοση της εκπαίδευσης στην αγορά, την παραγωγή φτηνών ,χειραγωγήσιμων και ευέλικτων εργαζομένων για κάθε ανάγκη και την επιτήρηση και τον έλεγχο των ‘απείθαρχων’. Ο νόμος αναπαράγει συντηρητικές ιδεοληψίες και προδίδει παντελή έλλειψη ουσιαστικής Παιδείας.

 Ποιο το μήνυμα σας κύριε Μαρκατο

Το μήνυμα προς τη Νεολαία δεν μπορεί να είναι άλλο από το ‘ΠΑΙΔΙΑ ΞΕΠΕΡΑΣΤΕ ΜΑΣ’

Σας ευχαριστώ πολύ κύριε Μαρκάτο